2009-05-16

نخستین زنان ایران


با دوستی در مورد حقوق زنان بحث می کردیم.
می گفت : زنان یک دنده کم دارند و ناقص و العقل هستند و بدون همراهی و حمایت مردان قادر به ادامه زندگی نیستند. زیرا نمی توانند خوب را از بد تشخیص بدهند. قلب بسیار رئوف و خوش باوری دارند و عاجز از داوری و تصمیم گیری هستند. وقتی در مخالفت با نظر ایشان مارگارت تاچر و گاندی و مادام کوری و .. را مثال می زدیم . جواب می داد که آنها یک در هزار و استثنا هستند. می بینید که خارجه ای هستند . زنان ایران هیچ کاری از دستشان ساخته نیست و الی آخر . این لیست را که دیدم یاد آن دوست افتادم. خدا رحمت اش کند کاش زنده بود و خودش می خواند.
دکتر کحال نخستین چشم پزشک زن ایران و اولین صاحب امتیاز مجله ای زنانه به اسم « دانش » بود.
صدیقه دولت آبادی در سال 1261شمسی به دنیا آمد. او در سال 1281 « مکتب خانه شرعیات » را تاسیس و « شرکت خواتین اصفهان » را بنا کرد. او در سال 1340 درگذشت.
راضیه شعبانی در سال 1304 در شهر تبریز به دنیا آمد. او از نخستین زنان زندانی سیاسی در تاریخ معاصر ایران به شمار می رود. هنگامی که او را دستگیر کردند هنوز زندان جداگانه ای برای زنان وجود نداشت.
اعظم روحی آهنگران ، زهرا آقائی قلهکی ، منیژه اشرف زاده کرمانی ، از نخستین زنان زندانی سیاسی در تاریخ معاصر ایران بودند که به جوخه اعدام سپرده شدند.
بی بی خانم استرآبادی اولین زنی است که در ایران به تاسیس مدرسه دخترانه اقدام کرد. او در سال 1324 قمری مدرسه « دوشیزگان » را تاسیس کرد که به دلیل اعتراض سنتگرایان مدرسه تعطیل شد. اما او دوباره با بهتر شدن شرایط مدرسه را تاسیس کرد.
روح انگیز سامی نژاد در اولین فیلم ناطق ایرانی به نام « دختر لر » نقش ایفا کرد موجب خشم همسر و پدر قرار گرفت. سرانجام در روستائی در حوالی بجنورد به آموزش کودکان پرداخت.
زندخت شیرازی در سن 18 سالگی « مجمع انقلاب نسوان » را در شهر شیراز بنا نهاد. او در سال 1310 نیز مجله « دختران ایران » را به چاپ رساند.
فاطمه سیاح اولین زنی بود که در ایران به مقام استادی رسید. او به زبان های آلمانی ، فرانسه و رومی تسلط داشت. او اولین زنی بود که با هیئتی برای شرکت در جامعه ملل به ژنو رفت.
ظفردخت اردلان اولین نماینده ایران در کمیسیون زن سازمان ملل متحد در سال 1340 بود. او در سال 1330 مجله « آزادی زنان » را منتشر کرد.
مریم اردلان اولین فارغ التحصیل مدرسه بیت ئیل در سال 1290 بود. او در شهر سنندج در منزل شخصی اش مدرسه کوچکی برای دختران تاسیس کرد و در سال 1317 مدیر هنرستان دختران شد.او در سال 1345 درگذشت.
قدسیه حجازی در سال 1297 به دنیا آمد برای اولین بار در سال 1344به عنوان وکیل در محکمه ای به دفاع از یک متهم پرداخت.
نیره سعیدی اولین زنی است که جایزه یونسکو را از آن خود کرد. او شاعر و نویسنده و مترجم بود و مدتی نماینده مجلس بود.
محترم اسکندری در سال 1274 متولد شد . او از « بنیانگذاران جمعیت نسوان وطنخواه » بود . این انجمن از اولین انجمن های زنانه ای است که در ایران شروع به فعالیت کرد.
اشرف وحیدیان کاپیتان اولین تیم ملی والیبال زنان ایران و نیز اولین بانوی سرپرست تیم ملی دختران در بازی های آسیایی بانکوک و بازی های آسیایی تهران است.
ماهرخ گوهرشناس در سال 1288 قمری در تهران به دنیا آمد. او در انقلاب مشرطیت با همفکران خود جمعیتی برای احقاق حقوق زنان ایجاد کردو نیز مدرسه « ترقی بنات » را دور از چشم شوهرش تاسیس و اداره کرد. هنگامی که رازش بر شوهرش برملا شد ، شوهر بر سر و سینه اش کوبید و گفت : « در آن دنیا اگر پدرت از من بازخواست کرد که چرا گذاشتی دخترم به کار خلاف دین و تقوی بپردازد چه جوابی به او بدهم ؟ » او در سال 1317 در گذشت.
ماه سلطان امیر صحی در سال 1252 شمسی به دنیا آمد . او از اولین اعضای جمعیت زنان مشروطه طلب تهران بود. او مدرسه « تربیت نسوان » را بنا کرد که تابلوی این مدرسه چندین بار توسط مخالفان سنگسار شد. او در تظاهرات « انجمن مخدرات وطن » که یکی از اولین انجمن های زنانه ایران است ، پرچم یا مرگ با استقلال را به دوش می کشید.
طوبا آزموده در سال 1257 به دنیا آمد . او در سال 1286 شمسی در شرایطی سخت دبستان دخترانه « ناموس » را که بعد از مدرسه « دوشیزگان » دومین مدرسه دخترانه در ایران بود تاسیس کرد. او در سال 1315 درگذشت.
عفت تجارتچی اولین زن داوطلب آموزش خلبانی بود که در سال 1319 اولین پرواز مستقل خود را امجام داد.
وارتو تریان از اولین زنانی است که روی صحنه رفت ودر نمایشنامه های اجتماعی و سیاسی بازی کرد.
فروغ آذرخشی در سال 1283 شمسی متولد شد. او در خانه شخصی خود اولین مدرسه دخترانه را در مشهد به نام مدرسه « فروغ » تاسیس کرد. او موسس اولین دبیرستان دخترانه در مشهد نیز بود. او در آذرماه 1342 درگذشت.
عفت الملوک نحوی برای اولین بار در ایران در سال 1302 هنرستان صنعتی برای دختران تاسیس کرد.
جمیله رشدیه دختر حاج میرزا حسن رشدیه در سال 1288 به دنیا آمد. او در سال 1320 اولین کودکستان را در ساری و بابل تاسیس کرد. در سال 1324 در تهران کودکستان و دبستان « رشدیه » را افتتاح کرد. او اولین « پانسیون دخترانه » را برای دختران دانشجوی شهرستانی در تهران ، تاسیس کرد. جمیله رشدیه در سال 1361 درگذشت.
درة المعالی در سال 1322قمری مدرسه مخدرات را که یکی از اولین مدارس دخترانه است تاسیس کرد. او در سال 1302 شمسی مدرسه دیگری به نام « درة المدارس » تاسیس کرد.
فخر آفاق پارسای در سال 1275 شمسی به دنیا آمد. او دور از چشم پدرش به مدرسه دوشیزگان وطن می رفت و درس می خواند. بعد از ازدواج و سکونت در مشهد ، مشغول تدریس شدو مجله « جهان زنان » را منتشر کرد. به واسطه مقاله هایی که می نوشت ابتدا تهدید و سپس به قم تبعید شد. او پس از دو سال تبعید به عضویت « جمعیت نسوان وطنخواه » درآمد.
شیرین عبادی در سال 1326 متولد شد. او از نخستین زنان قاصی در ایران است. او از بنیانگذاران « انجمن حمایت از حقوق کودکان در ایران » است.شیرین عبادی نخستین زن ایرانی است که جایزه نوبل برای صلح را در سال 2003 گرفت.
هما محمودی از پیشروان جنبش زنان ایران ، نویسنده و شاعری توانا بود. او با نوشتن مقالات تند و عصیانی به دفاع از حقوق زنان می پرداخت.
صبا گو به مردان ایرانیان
به اولاد ساسان و نسل کیان
که داده شما را هما این پیام
اگر مرد باشی بخوانش تمام
که هان ای جوانان و نام آوران
زنان هم ز نسل کیانند هان
اگر زن نبودی کیا هم نبود
ز تخت و ز تاجش نشان هم نبود
اگر مرد بهتر بدی از زنان
مسیحا ز مرد آمدی در جهان
ز مرد آن زمانی که گشتی جدا
نبودی مگر قطره ای کم بها
زنت پرورانید و انسان نمود
ز هست وی آمد تو را این وجود
*
شعر از هما محمودی
*
منبع گلچینی از سالنمای زنان 1380 به کوشش : نوشین احمدی خراسانی*
زینب پاشا عیار آذربایجان
*
با تشکر از احمد سیف عزیز
مریم عمیدی ( مزین السلطنه ) دختر میر سید رضی رئیس الاطبا پزشک قشون ناصرالدین شاه بود و در سال 1330 هجری قمری درست صد سال هجری پیش روزنامه شکوفه را درباره ماسئل زنان در تهران منتشر کرد.همچنین در تهران انجمنی به نام انجمن شکوفه تاسیس کرد که اساسنامه اش ترویج مصرف اجناس ساخت ایران و ترقی صنایع دستی و هنری دختران و کسب تربیت و علم و هنر برای زنان بود.مریم عمیدی علاوه بر این خدمات مدرسه « مزینیه » را تاسیس کرد. او در سال 1293 شعبه « دارالمعلم و صنایع مزینیه » را نیز بنا نهاد. مریم عمیدی در سال 1338 هجری قمری درگذشت

1 comment:

Anonymous said...

من دنبال اسم گوگوش می گشتم پیدا نکردم